Собаки

Кузнец и гномы (Kuźnik i Piędzimężyk). Сказка Нижней Силезии из сборника Корнелии Добкевич

Название сказки: 
Кузнец и гномы (Kuźnik i Piędzimężyk)
Сказка Нижней Силезии из сборника Корнелии Добкевич

Далеко разносилась песня Якуба Прокши, когда летним вечером возвращался он в свою кузницу. А нес он на плече кайло* — старый-престарый килоф* из оленьего рога, что оставил ему дед вместе с кузницей. Укрытая в глубине бора, стояла она на берегу шумливого и быстрого ручья, притулившись к склону горы Слёнжи*, и дымила весь день. Кайло это служило Якубу орудием для вскрытия дерна на далеких приречных лугах, что лежали за лесом: из-под дерна добывал он железную руду для выплавки.

Примечание: 

Авторизованный перевод с польского Я.Немчинского.

Слёнжа (Ślęża) — гора в Судетах в Нижней Силезии, в 30 километрах от Вроцлава в южной Польше.

Суде́ты (Sudety) — горы в Центральной Европе, на территории современных Германии, Польши и Чехии, протянувшиеся с северо-запада на юго-восток на 310 километров.

Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:

Заколдованная девица (Зачараваная дзяўчына). Белорусская быличка из собрания П.В.Шейна

Название сказки: 
Заколдованная девица (Зачараваная дзяўчына)
Белорусская быличка из собрания П.В.Шейна

За адну вярсту ад вёскі Цераховічы Лыскоўскай воласці Ваўкавыскага павету i цяпер знаходзіцца невялікі гай, пра які ў памяці мясцовых жыхароў захавалася такое паданне. Адзін чалавек, Янка, праязджаў каля гаю ў саму поўнач. Калі ён наблізіўся да акопаў, якія відаць i зараз, дык убачыў вялікую жалезную скрыню, а па абодвух баках яе — двух сабак на ланцугах; на скрыні сядзела дзяўчына i часала валасы, ад якіх шугаў агонь. Дзяўчына з слязьмі стала прасіць Янку падысці да яе i распутаць валасы. За гэта яна абяцала зрабіць яго шчаслівым на ўсё жыццё i сказала, што злыя сабакі не крануць яго. Здзіўлены i спалоханы Янка не адважыўся, аднак, падысці да дзяўчыны, a кінуў ёй свой пояс, каб мацней прывязаць сабак.

Але толькі пояс крануўся дзяўчыны, скрыня загрымела, бразнулі ў ёй грошы, i дзяўчына адчайна войкнула i добра чуваці было, як вымавіла:

— Праклята твая душа адныне да веку, што ты мяне зачапіў: мучылася я сто рокаў, буду мучыцца i яшчэ столькі жа, але i ты не ўваскрэснеш.

Примечание: 

Запісана навучэнцамі Свіслацкай настаўніцкай семінарыі Тараскевічам і Габроўскім у вёсцы Цераховічы Ваўкавыскага павета Гродзенскай губерні. Надрукавана П.В.Шэйнам у 1893 годзе.

Записано учащимися Свислочской учительской семинарии Тараскевичем и Габровским в деревне Тереховичи Волковысского уезда Гродненской губернии. Опубликовано П.В.Шейном в 1893 году.

Longitude: 
24.5053
Zoom: 
6
Latitude: 
52.8942
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:

Пра купецкага сына, сабаку, ката i змея, мышынага цара, рака Хабёра, цара ракаў, i Лукапёра. Белорусская сказка

Название сказки: 
Пра купецкага сына, сабаку, ката i змея, мышынага цара, рака Хабёра, цара ракаў, i Лукапёра
Белорусская сказка

Жыў купец багаты, і была ў яго жана і сын 14 лет. Сын яе не таргаваў, а толькі па гораду гуляў. Маць яму гаворыць:

— Поўна табе, сын, гуляць, пара табе таргаваць!

— Мамінька, хто ж таргуе без дзенег?

Яна дала яму сто рублёу. Пайшоў ён па гораду і не найшоў тавара па сабе. Выйшаў за горад — відзіць, што вядуць старога сабаку і б'юць яго палкамі.

— За што вы яго б'яце?

— А ён састарыўся, не брэшыць, дык мы яго вядзём давіць. — Рабяты, уступіце вы яго мне!

— А што дасі?

— Сто рублёў.

— Ну, бяры!

Прывёу ён сабаку дамоў, памясціў яго ў анбары, паслаў яму пасцелю, стаў яго карміць мясам і паіць малаком. Маць яму гаворыць:

— Што ты, сын, балуешся? Адчаго ты не таргуеш?

— Мамінька! Хто без дзенег таргуе?

Маці яму дала яшчэ сто рублёу. Ён пайшоў па гораду і не найшоў тавару па сабе. Выйшаў за горад, відзіць, што вядуць старога ката і б'юць яго палкамі.

— Рабяты, за што вы яго б'яце?

— А ён састарыўся, мышэй не ловіць, збродуе, дык мы яго давіць вядзём.

— Рабяты, прадайце вы яго мне!

— Што дасі?

— Сто рублёў!

— Ну, давай!

Примечание: 

Текст передается согласно говору рассказчика на "трасянке" (смеси русского и белорусского языков).

Запісаў У.Дабравольскі ў канцы XIX стагодзя ў вёсцы Бердзібіякі Ельнінскага павета Смаленскай губерніі ад выдатнага казачніка Васіля Міхайлава.

Записал В.Добровольский в конце XIX века в селе Бердибяки Ельнинского уезда Смоленской губернии от отличного сказочника Василия Михайлова.

Сюжетный тип по классификации Андреева-Аарне: №560.

Белорусские варианты: Добровольский: Т.I, с.444-454, №9; Federowski: T.II, s.75-78, №58, 59; Шейн: Т.II, с.15-18, №9; Романов: Т.III, с.345-350, №85; Т.VI, с.404-412, №44 (кантамінацыя а сюжэтам «Жонка-змяя эноў становіцца змяёй», які не ўлічаны у паказальніках); Чубинский: Т.II, с.59-63, №13; Klich: s.129-131, №2; Gliński: T.I, №16; Господарев: с.272-277, №13.

Руские варианты (46): Пропп: с.475; Никифоров: №82.

Украинские варианты (12): Никлович: №3,4; Чубинский: Т.II, с.52-58, №12; Етнографічний збірник: Т.1, №35, 52; Т.14, №16; Т.29, №26; Т.37-38, №169, 192; Kolbert (1888): №74; Barącz: s.235-239.

Польские варианты (12): Krzyżanowski: T.1, s.182-183.

Longitude: 
32.5365
Zoom: 
6
Latitude: 
54.4451
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:

Голову сложишь (Галаву складзеш). Белорусская народная сказка

Название сказки: 
Голову сложишь (Галаву складзеш)
Белорусская народная сказка

Калі тое было? A хто ж яго згадае! Mo яшчэ ў тыя незапамятныя часы, калі рака Сакалда тут плыла тым пакручастым старым рэчышчам, што цяпер Зэглерыхай завуць?

Каля лясной рачулкі Ланкі, усё ў адным месцы, кожны год позняй восенню, што ні вечар, агонь нейкі людзям яўляўся. Выкаціцца недзе з гушчавіны на палянку пад старыя дубы i круціцца. То падбяжыць, то падскочыць i аж зіхаціць рознымі колерамі.

Старыя людзі, угледзеўшы гэтае дзіва, меркавалі:

— Няйнакш, у закапаным скарбе золата пераліваецца. Багата яго, пэўна, там, калі агонь такі вялікі ды іскрысты. — Падумаўшы, перасцерагалі маладых: — Няпраўдай гэты скарб заклад зены i таму смерці патрабуе.

Доўгі час яўляўся той агонь, але ніхто з тутэйшых не наважыўся шукаць ды адкопваць той скарб.

Примечание: 

Запіс i апрацоўка М.Гайдук, Падляскае ваяводства.

Першая публікацыя: Зорка (газета беларускіх дзяцей у Польшчы), 1980, №20, с.4-5 (865: с.418-419, №746).

Прыведзены тэкст — апрацоўка Ўладзіміра Ягоўдзіка (689: с.36).

Сакалда (Sokołda) — веска на рэчцы той жа назвы ў Супрасльскай гміне, Падляскае ваяводства.

Жорала — акно, гіблае месца ў балоце.

Longitude: 
23.4698
Zoom: 
6
Latitude: 
53.2477
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
RSS-материал