• Не пеняй на Одмина, Странник! На него еще с малолетства нечисть глаз положила...

Home

Деньги

Девушка с замчища (Дзяўчына з замчышча, Zamczysko). Белорусская быличка из собрания М.Федоровского

Название сказки: 
Девушка с замчища (Дзяўчына з замчышча, Zamczysko)
Белорусская быличка из собрания М.Федоровского

У нашай рэчцы, што цячэ каля старадаўняга замчышча, людзі часта знаходзяць залатыя і срэбраныя грошы. А на вяршыні замчышча ўночы можна ўбачыць таямнічыя белыя і чырвоныя агеньчыкі. Кажуць, гэта дае пра сябе знаць зачараваны скарб.

Аднойчы ўлетку хлопцы прыгналі сюды на начлег коней. Пад раніцу, калі зусім дагарэла вогнішча, да іх невядома скуль падышла прыгожая дзяўчына з грабеньчыкам у руцэ і давай прасіць:

— Расчашыце мяне!..

Але ж яны так перапалохаліся, што ўсе да аднаго паўцякалі ад прыгажуні. Бывалыя людзі пасля казалі, што гэта ім, дурням, зачараваны скарб прасіўся ў рукі, але яны адмовіліся ад незлічонага багацця (689: с.3; 865: с.414, №739).

В нашей речке, что течет возле старинного замчища, люди часто находят золотые и серебряные деньги. А на вершине замчища ночью можно увидеть таинственные белые и красные огоньки. Говорят, это дает о себе знать заколдованный клад.

Примечание: 

Запісана ад Ёзэфы Ослаўскай ў вёсцы Мсцібаў Ваўкавыскага павета Гродзенскай губерні. Надрукавана Міхалам Федароўскім у 1902 годзе (462: T.2, s.346, №407).

Записано от Йозефы Ославской в деревне Мстибово Волковысского уезда Гродненской губернии. Опубликовано Михалом Федоровским в 1902 году (462: T.2, s.346, №407).

Longitude: 
24.2581
Zoom: 
6
Latitude: 
53.1126
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
Белорусская мифология и фольклорБеларуская міфалогіяBiałoruska mitologiaБілоруська міфологіяBelarusian Folklore
Тэги: Тэгі: Tagi: Теги: Tags:
ПризракиПризракиПризракиПризракиПризраки, ОгоньОгоньОгоньОгоньОгонь, ЗамкиЗамкиЗамкиЗамкиЗамки, ДеньгиДеньгиДеньгиДеньгиДеньги

Заколдованная девица (Зачараваная дзяўчына). Белорусская быличка из собрания П.В.Шейна

Название сказки: 
Заколдованная девица (Зачараваная дзяўчына)
Белорусская быличка из собрания П.В.Шейна

За адну вярсту ад вёскі Цераховічы Лыскоўскай воласці Ваўкавыскага павету i цяпер знаходзіцца невялікі гай, пра які ў памяці мясцовых жыхароў захавалася такое паданне. Адзін чалавек, Янка, праязджаў каля гаю ў саму поўнач. Калі ён наблізіўся да акопаў, якія відаць i зараз, дык убачыў вялікую жалезную скрыню, а па абодвух баках яе — двух сабак на ланцугах; на скрыні сядзела дзяўчына i часала валасы, ад якіх шугаў агонь. Дзяўчына з слязьмі стала прасіць Янку падысці да яе i распутаць валасы. За гэта яна абяцала зрабіць яго шчаслівым на ўсё жыццё i сказала, што злыя сабакі не крануць яго. Здзіўлены i спалоханы Янка не адважыўся, аднак, падысці да дзяўчыны, a кінуў ёй свой пояс, каб мацней прывязаць сабак.

Але толькі пояс крануўся дзяўчыны, скрыня загрымела, бразнулі ў ёй грошы, i дзяўчына адчайна войкнула i добра чуваці было, як вымавіла:

— Праклята твая душа адныне да веку, што ты мяне зачапіў: мучылася я сто рокаў, буду мучыцца i яшчэ столькі жа, але i ты не ўваскрэснеш.

Примечание: 

Запісана навучэнцамі Свіслацкай настаўніцкай семінарыі Тараскевічам і Габроўскім у вёсцы Цераховічы Ваўкавыскага павета Гродзенскай губерні. Надрукавана П.В.Шэйнам у 1893 годзе.

Записано учащимися Свислочской учительской семинарии Тараскевичем и Габровским в деревне Тереховичи Волковысского уезда Гродненской губернии. Опубликовано П.В.Шейном в 1893 году.

Longitude: 
24.5053
Zoom: 
6
Latitude: 
52.8942
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
Белорусская мифология и фольклорБеларуская міфалогіяBiałoruska mitologiaБілоруська міфологіяBelarusian Folklore
Тэги: Тэгі: Tagi: Теги: Tags:
СундукСундукСундукСундукСундук, СобакиСобакиСобакиСобакиСобаки, Сквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалиться, ПроклятиеПроклятиеПроклятиеПроклятиеПроклятие, ПризракиПризракиПризракиПризракиПризраки, ПривиденияПривиденияПривиденияПривиденияПривидения, ПолночьПолночьПолночьПолночьПолночь, ЛесЛесЛесЛесЛес, КладКладКладКладКлад, ДеревняДеревняДеревняДеревняДеревня, ДеньгиДеньгиДеньгиДеньгиДеньги, ДевушкаДевушкаДевушкаДевушкаДевушка

Пра купецкага сына, сабаку, ката i змея, мышынага цара, рака Хабёра, цара ракаў, i Лукапёра. Белорусская сказка

Название сказки: 
Пра купецкага сына, сабаку, ката i змея, мышынага цара, рака Хабёра, цара ракаў, i Лукапёра
Белорусская сказка

Жыў купец багаты, і была ў яго жана і сын 14 лет. Сын яе не таргаваў, а толькі па гораду гуляў. Маць яму гаворыць:

— Поўна табе, сын, гуляць, пара табе таргаваць!

— Мамінька, хто ж таргуе без дзенег?

Яна дала яму сто рублёу. Пайшоў ён па гораду і не найшоў тавара па сабе. Выйшаў за горад — відзіць, што вядуць старога сабаку і б'юць яго палкамі.

— За што вы яго б'яце?

— А ён састарыўся, не брэшыць, дык мы яго вядзём давіць. — Рабяты, уступіце вы яго мне!

— А што дасі?

— Сто рублёў.

— Ну, бяры!

Прывёу ён сабаку дамоў, памясціў яго ў анбары, паслаў яму пасцелю, стаў яго карміць мясам і паіць малаком. Маць яму гаворыць:

— Што ты, сын, балуешся? Адчаго ты не таргуеш?

— Мамінька! Хто без дзенег таргуе?

Маці яму дала яшчэ сто рублёу. Ён пайшоў па гораду і не найшоў тавару па сабе. Выйшаў за горад, відзіць, што вядуць старога ката і б'юць яго палкамі.

— Рабяты, за што вы яго б'яце?

— А ён састарыўся, мышэй не ловіць, збродуе, дык мы яго давіць вядзём.

— Рабяты, прадайце вы яго мне!

— Што дасі?

— Сто рублёў!

— Ну, давай!

Примечание: 

Текст передается согласно говору рассказчика на "трасянке" (смеси русского и белорусского языков).

Запісаў У.Дабравольскі ў канцы XIX стагодзя ў вёсцы Бердзібіякі Ельнінскага павета Смаленскай губерніі ад выдатнага казачніка Васіля Міхайлава.

Записал В.Добровольский в конце XIX века в селе Бердибяки Ельнинского уезда Смоленской губернии от отличного сказочника Василия Михайлова.

Сюжетный тип по классификации Андреева-Аарне: №560.

Белорусские варианты: Добровольский: Т.I, с.444-454, №9; Federowski: T.II, s.75-78, №58, 59; Шейн: Т.II, с.15-18, №9; Романов: Т.III, с.345-350, №85; Т.VI, с.404-412, №44 (кантамінацыя а сюжэтам «Жонка-змяя эноў становіцца змяёй», які не ўлічаны у паказальніках); Чубинский: Т.II, с.59-63, №13; Klich: s.129-131, №2; Gliński: T.I, №16; Господарев: с.272-277, №13.

Руские варианты (46): Пропп: с.475; Никифоров: №82.

Украинские варианты (12): Никлович: №3,4; Чубинский: Т.II, с.52-58, №12; Етнографічний збірник: Т.1, №35, 52; Т.14, №16; Т.29, №26; Т.37-38, №169, 192; Kolbert (1888): №74; Barącz: s.235-239.

Польские варианты (12): Krzyżanowski: T.1, s.182-183.

Longitude: 
32.5365
Zoom: 
6
Latitude: 
54.4451
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
Белорусская мифология и фольклорБеларуская міфалогіяBiałoruska mitologiaБілоруська міфологіяBelarusian Folklore
Тэги: Тэгі: Tagi: Теги: Tags:
ЦарьЦарьЦарьЦарьЦарь, ЦаревнаЦаревнаЦаревнаЦаревнаЦаревна, СобакиСобакиСобакиСобакиСобаки, СказкаСказкаСказкаСказкаСказка, СвадьбаСвадьбаСвадьбаСвадьбаСвадьба, РакиРакиРакиРакиРаки, МышиМышиМышиМышиМыши, КупецКупецКупецКупецКупец, КотыКотыКотыКотыКоты, КольцоКольцоКольцоКольцоКольцо, ЗмеиЗмеиЗмеиЗмеиЗмеи, ДеньгиДеньгиДеньгиДеньгиДеньги, Волшебный предметВолшебный предметВолшебный предметВолшебный предметВолшебный предмет

Свитязь (Свіцязь). Белорусская легенда

Название сказки: 
Свитязь (Свіцязь)
Белорусская легенда

Калісьці дзедзіч сумежных Плужын, да якіх і возера Свіцязь належала, наслухаўшыся страшных народных паданняў пра тыя воды, што яны населены духамі і ніхто беспакарана не можа зазірнуць у глыбіню тых вод, загадаў зрабіць аграмадны невад: два чаўны. Пасвенціўшы ўсё гэта ў ксяндза, з недалёкага Цырына запусціў сеці ў возера. Цягнуць невад, і замест рыбы з'яўляецца з матні чароўная постаць жанчыны.

Примечание: 

Świteź: Księga pamiętkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza — Warszawa, с.72-73. Запісаў A.Ельскі ў вёсцы Замосце пад Мінскам (зараз у Пухавіцкім раёне).

Адна са шматлікіх народных легенд аб патануўшых гарадах, у даным выпадку дапасаваная да возера Свіцязь, на месцы якога некалі нібыта стаяў горад.

Свiцязь — адно з прыгажэйшых беларускіх азёр. Знаходзіцца на тэрыторыі Навагрудскага раёна Гродзенскай вобласці, у маляўнічай мясцовасці, сярод марэнных узгоркаў Навагрудскага ўзвышша. Гэта возера звязана з памяццю вялікага беларускага і польскага паэта Адама Міцкевіча. На яго берагах паэт напісаў многа цудоўных твораў i сярод ix такія, якія ўслаўляюць прыгажосць самога возера (балады «Свіцязянка» i «Свіцязь»).

Плужыны — панскае ўладанне (зараз вёска ў Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці).

Цырын — суседняе з ім мястэчка (зараз аграгарадок ў Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці).

Князі Туганы — уладары легендарнага горада Свіцязь.

Świteź: Księga pamiętkowa na uczczenie setnej rocznicy urodzin Adama Mickiewicza — Warszawa, с.72-73. Записал A.Ельский в деревне Замостье под Минском (сейчас — в составе Пуховичского района).

Одна из многочисленных народных легенд о затонувших городах, в данном случае связанная в озером Свитязь, на месте которого некогда якобы стоял город.

Свитязь — одно из красивейших белорусских озер. Находится на территории Новогрудского района Гродненской области, в живописной местности, среди моренных холмов Новогрудской возвышенности. Это озеро связано с памятью великого белорусского и польского поэта Адама Мицкевича. На его берегах поэт написал много прекрасных произведений и среди ниx такие, которые прославляют красоту самого озера (баллады «Свитезянка» и «Свитязь»).

Плужыны — панское имение (сейчас деревня в Кареличском районе Гродненской области).

Цирин — соседнее с ним местечко (сейчас агрогородок в Кореличском районе Гродненской области).

Князья Туганы — владельцы легендарного города Свитязь.

Longitude: 
27.6906
Zoom: 
6
Latitude: 
53.5681
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
Белорусская мифология и фольклорБеларуская міфалогіяBiałoruska mitologiaБілоруська міфологіяBelarusian Folklore
Тэги: Тэгі: Tagi: Теги: Tags:
ТуганТуганТуганТуганТуган, СмертьСмертьСмертьСмертьСмерть, Сквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалитьсяСквозь землю провалиться, СвитязьСвитязьСвитязьСвитязьСвитязь, ОзероОзероОзероОзероОзеро, Нечистая силаНечистая силаНечистая силаНечистая силаНечистая сила, КнязьКнязьКнязьКнязьКнязь, ИмениеИмениеИмениеИмениеИмение, ДушаДушаДушаДушаДуша, ДетиДетиДетиДетиДети, ДеньгиДеньгиДеньгиДеньгиДеньги, ДевушкаДевушкаДевушкаДевушкаДевушка, ВойскоВойскоВойскоВойскоВойско, БогБогБогБогБог

Голову сложишь (Галаву складзеш). Белорусская народная сказка

Название сказки: 
Голову сложишь (Галаву складзеш)
Белорусская народная сказка

Калі тое было? A хто ж яго згадае! Mo яшчэ ў тыя незапамятныя часы, калі рака Сакалда тут плыла тым пакручастым старым рэчышчам, што цяпер Зэглерыхай завуць?

Каля лясной рачулкі Ланкі, усё ў адным месцы, кожны год позняй восенню, што ні вечар, агонь нейкі людзям яўляўся. Выкаціцца недзе з гушчавіны на палянку пад старыя дубы i круціцца. То падбяжыць, то падскочыць i аж зіхаціць рознымі колерамі.

Старыя людзі, угледзеўшы гэтае дзіва, меркавалі:

— Няйнакш, у закапаным скарбе золата пераліваецца. Багата яго, пэўна, там, калі агонь такі вялікі ды іскрысты. — Падумаўшы, перасцерагалі маладых: — Няпраўдай гэты скарб заклад зены i таму смерці патрабуе.

Доўгі час яўляўся той агонь, але ніхто з тутэйшых не наважыўся шукаць ды адкопваць той скарб.

Примечание: 

Запіс i апрацоўка М.Гайдук, Падляскае ваяводства.

Першая публікацыя: Зорка (газета беларускіх дзяцей у Польшчы), 1980, №20, с.4-5 (865: с.418-419, №746).

Прыведзены тэкст — апрацоўка Ўладзіміра Ягоўдзіка (689: с.36).

Сакалда (Sokołda) — веска на рэчцы той жа назвы ў Супрасльскай гміне, Падляскае ваяводства.

Жорала — акно, гіблае месца ў балоце.

Longitude: 
23.4698
Zoom: 
6
Latitude: 
53.2477
Культурно-географическая классификация существ: Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот: Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot: Культурно-географічна класифікація істот: Cultural and geographical classification of creatures:
Белорусская мифология и фольклорБеларуская міфалогіяBiałoruska mitologiaБілоруська міфологіяBelarusian Folklore
Тэги: Тэгі: Tagi: Теги: Tags:
СобакиСобакиСобакиСобакиСобаки, РекаРекаРекаРекаРека, ПутникПутникПутникПутникПутник, ОгоньОгоньОгоньОгоньОгонь, КорчмаКорчмаКорчмаКорчмаКорчма, КладКладКладКладКлад, ЗолотоЗолотоЗолотоЗолотоЗолото, БолотоБолотоБолотоБолотоБолото, ДеревняДеревняДеревняДеревняДеревня, ДеньгиДеньгиДеньгиДеньгиДеньги, БродягаБродягаБродягаБродягаБродяга
RSS-материал
Сейчас с нами на сайте 0 users и 1316 гостей.
Приветствуем новых пользователей: asitywod, qassdol, mheeee, Папапам, Андрэй, Hirumo2004, YuliyaVal.
Рекорд посещаемости был зафиксирован незримым летописцем бестиария в 23:04 11 сентября 2021 и составил 8942 человек (и представителей иных видов).

Все материалы, размещенные на сайте, являются интеллектуальной собственностью их авторов. Любая перепечатка допускается только со ссылкой на https://bestiary.us.
Коммерческое использование материалов с сайта без непосредственного разрешения правообладателей запрещено.
По вопросам сотрудничества и размещения рекламы обращайтесь по адресу kot@bestiary.us