Даўней па лясох было многа звераў i птушак, a ў рэчках i азёрах — рыбы. Яны мелі i сваіх цароў, якія сцераглі ix ад паляўнічых i рыбакоў. Даўно-даўно рыбакі ўсяляк прабавалі ставіць сеткі, бучы ды крукі ў Дзвіну, але заўжды пуста было ў іхніх нератах.
Примечание:
Запісаў Мікола Панькоў у 1940 годзе ў вёсцы Крыжы Даўгаўпілскага павета ад Адэлі Шліхты.
Сахараў С.П. «Народная творчасьць Латгальскіх і Ілукстэнскіх беларусаў», вып.2, ліст 164. Рукапіс 1944 года. Па стане на 1983 год, захоўвалася у Аддзеле рэдкіх кніг i рукапісаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Я.Коласа АН БССР (ЦНБАН), ф.3, воп.1, спр.7. У наш час захоўваецца ў Архіве Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі (АІМЭФ НАН), ф.9, воп.3, спр.13, ч.І, дад.2, арк.639.
Записано Николаем Паньковым в 1940 году в деревне Кресты Даугавпилсского края от Алелии Шлихты.
Сахаров С.П. «Народное творчество Латгальских и Илукстенских беларусов», вып.2, лист 164. Рукопись 1944 года. По состоянию на 1983 год, хранилось в Отделе редких книг и рукописей Центральной научной библиотеки имени Я.Коласа Академии наук БССР (ЦНБАН), ф.3, воп.1, д.7. В настоящее время хранится в Архиве Института искусствоведения, этнографии и фольклора Национальной академии наук Беларуси (АИИЭФ НАН), ф.9, воп.3, д.13, ч.I, прил.2, л.639.
Longitude:
26.7238
Zoom:
6
Latitude:
55.9283
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
О красивой девушке, которая уносила молодых пастухов в лес (Пра прыгожую дзяўчыну, якая зносіла маладых пастухоў у лес)
Белорусская легенда
У даўнія часы казалі людзі, што на тым мейсцы, дзе зараз Круглае возера, стаяў Гіржбартаў замак. Потым гэты замак праваліўся i ўтварылася возера. Берагі гэтага возера зараслі чаротам. I з таго возера кожны тыдзень выходзіла вельмі прыгожая дзяўчына. Яна прыходзіла да пастухоў i гуляла з імі, a калі ей што-небудзь не падабалася, яна брала пастуха на плечы i насіла яго па лясох, а потым садзіла яго на пень. Пастух ужо не мог зайсці дахаты i блудзіў па лесе, пакуль яго які-колеча чалавек не заводзіў дахаты.
Примечание:
Запісаў вучань Дзвінскай беларускай гімназіі Ян Малаток у 1929 годзе ў Прыдруйшчыне* Даўгаўпілскага павета ад бабулі, 1859 г.н.
Сахараў С.П. "Народная творчасьць Латгальскіх і Ілукстэнскіх беларусаў", вып.2, ліст 163. Рукапіс 1944 года. Па стане на 1983 год, захоўвалася у Аддзеле рэдкіх кніг i рукапісаў Цэнтральнай навуковай бібліятэкі імя Я.Коласа АН БССР (ЦНБАН), ф.3, воп.1, спр.7.
Записано учеником Двинской белорусской гимназии Яном Молотком в 1929 году в Придруйщине* Даугавпилсского уезда от бабушки, 1859 г.р.
Сахаров С.П. «Народное творчество Латгальских и Илукстенских беларусов», вып.2, лист 163. Рукопись 1944 года. По состоянию на 1983 год, хранилось в Отделе редких книг и рукописей Центральной научной библиотеки имени Я.Коласа Академии наук БССР (ЦНБАН), ф.3, воп.1, обл.7.
Longitude:
27.4496
Zoom:
6
Latitude:
55.7985
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
За адну вярсту ад вёскі Цераховічы Лыскоўскай воласці Ваўкавыскага павету i цяпер знаходзіцца невялікі гай, пра які ў памяці мясцовых жыхароў захавалася такое паданне. Адзін чалавек, Янка, праязджаў каля гаю ў саму поўнач. Калі ён наблізіўся да акопаў, якія відаць i зараз, дык убачыў вялікую жалезную скрыню, а па абодвух баках яе — двух сабак на ланцугах; на скрыні сядзела дзяўчына i часала валасы, ад якіх шугаў агонь. Дзяўчына з слязьмі стала прасіць Янку падысці да яе i распутаць валасы. За гэта яна абяцала зрабіць яго шчаслівым на ўсё жыццё i сказала, што злыя сабакі не крануць яго. Здзіўлены i спалоханы Янка не адважыўся, аднак, падысці да дзяўчыны, a кінуў ёй свой пояс, каб мацней прывязаць сабак.
Але толькі пояс крануўся дзяўчыны, скрыня загрымела, бразнулі ў ёй грошы, i дзяўчына адчайна войкнула i добра чуваці было, як вымавіла:
— Праклята твая душа адныне да веку, што ты мяне зачапіў: мучылася я сто рокаў, буду мучыцца i яшчэ столькі жа, але i ты не ўваскрэснеш.
Примечание:
Запісана навучэнцамі Свіслацкай настаўніцкай семінарыі Тараскевічам і Габроўскім у вёсцы Цераховічы Ваўкавыскага павета Гродзенскай губерні. Надрукавана П.В.Шэйнам у 1893 годзе.
Записано учащимися Свислочской учительской семинарии Тараскевичем и Габровским в деревне Тереховичи Волковысского уезда Гродненской губернии. Опубликовано П.В.Шейном в 1893 году.
Longitude:
24.5053
Zoom:
6
Latitude:
52.8942
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
З вады чутны быў часта стогн дзявочы. Каб даведацца прычыны, валадар берагоў Свіцязі заказвае невад сцен у дзвесці, будуе чоўны і робіць іншыя прыгатаванні. Але перад пачаткам такой важнай справы звяртаецца ён з малітваю да бога і пасылае грошы на імшу, просячы разам з тым прыехаць да сябе ксяндза. Прыязджае ксёндз з мястэчка Цырына, становіцца на беразе, адзявае свае рызы, адслужвае малебен і благаслаўляе работу. Пан загадвае пачынаць. Адчальваюць чоўны, і невад з шумам патанае ў хвалях Свіцязі, цягнучы з сабой і паплаўкі на глыбокае дно яго, але вот пацягнулі вяроўкі, невад ідзе ціха, і, верна, нічога няма. Ужо паказаліся абодва крылы; ужо паказалася палова матні і думаюць, што яна пустая, але раптам спалоханым позіркам прадстаўляецца дзяўчына.
Раззлаваная, яна ціхім голасам кажа:
Примечание:
Виленский вестник, 1860, №41. М.Дмитриев. Запісана у горадзе Навагрудку.
Збіральнік таксама адзначае, што на паўднёва-ўсходнім беразе Свіцязі яшчэ захаваліся руіны палаца пана Незабытоўскага (які да 1830 года валодаў мястэчкам Валеўка), а далей даўгі i глыбокі яр, зарослы травой. Відаць, гаспадар хацеў правесці ваду ад Свіцязі, але нешта перашкодзіла гэтаму.
Адна са шматлікіх народных легенд аб патануўшых гарадах, у даным выпадку дапасаваная да возера Свіцязь, на месцы якога некалі нібыта стаяў горад.
Свiцязь — адно з прыгажэйшых беларускіх азёр. Знаходзіцца на тэрыторыі Навагрудскага раёна Гродзенскай вобласці, у маляўнічай мясцовасці, сярод марэнных узгоркаў Навагрудскага ўзвышша. Гэта возера звязана з памяццю вялікага беларускага і польскага паэта Адама Міцкевіча. На яго берагах паэт напісаў многа цудоўных твораў i сярод ix такія, якія ўслаўляюць прыгажосць самога возера (балады «Свіцязянка» i «Свіцязь»).
Цырын — мястэчка (зараз аграгарадок) ў Карэліцкім раёне Гродзенскай вобласці.
Князі Туганы, Тугоены — уладары легендарнага горада Свіцязь.
Міндоўг, Мендаг (каля 1200 — 1263 год) — вялікі князь літоўскі (сярэдзіна 30-х гадоў XIII стагодзя — 1263 год), які аб'яднаў літоўскія землі i падначаліў Літоўскаму княству так званую Чорную Русь з гарадамі Навагрудкам, Слонімам i Ваўкавыскам i часткова Полацкую i Віцебскую землі.
Виленский вестник, 1860, №41. М.Дмитриев. Записано в городе Новогрудке.
Собиратель также отмечает, что на юго-восточном берегу Свитязи еще сохранились руины дворца пана Незабытовского (который до 1830 года владел местечком Валевка), а за ним длинный и глубокий овраг, заросший травой. Видимо, хозяин хотел провести воду от Свитязи, но что-то помешало этому.
Одна из многочисленных народных легенд о затонувших городах, в данном случае связанная в озером Свитязь, на месте которого некогда якобы стоял город.
Свитязь — одно из красивейших белорусских озер. Находится на территории Новогрудского района Гродненской области, в живописной местности, среди моренных холмов Новогрудской возвышенности. Это озеро связано с памятью великого белорусского и польского поэта Адама Мицкевича. На его берегах поэт написал много прекрасных произведений и среди ниx такие, которые прославляют красоту самого озера (баллады «Свитезянка» и «Свитязь»).
Цирин — поселок (сейчас агрогородок) в Кореличском районе Гродненской области.
Князья Туганы, Тугоены — владельцы легендарного города Свитязь.
Миндовг, Мендог (около 1200 — 1263 год) — великий князь литовский (середина 30-х годов XIII века — 1263 год), объединивший литовские земли и подчинивший Литовскому княжеству так называемую Черную Русь с городами Новогрудком, Слонимом и Волковыском и частично Полоцкую и Витебскую земли.
Longitude:
25.826
Zoom:
6
Latitude:
53.5992
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
Калісьці дзяржаўцам гэтага возера быў князь Мірскі. I вось ён задумаў даведацца, ці праўда, што на дне возера знаходзіцца затоплены горад Свіцязь, як аб гэтым гавораць у народзе.
Для гэтага ён рыхтаваўся тры тыдні. Пабудаваў вялікі карабль, сплёў невад, паклікаў ксяндза. I вось, калі закінулі невад, пераплылі на другі бераг возера. I пачалі выцягваць. Ён быў лёгкі, i яны думалі, што нічога не злавілі. Але калі выцягнулі другое крыло невада, убачылі ў ім цудоўную дзяўчыну з белым тварам, доўгімі распушчанымі валасамі. Адны ад здзіўлення знямелі, другія кінуліся ўцякаць. Тады яна загаварыла голасам, падобным да журчания ручая, які бег у гэтае возера:
Примечание:
АІМЭФ (Архіў Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі i фальклору НАН Беларусі), Ф.8, воп.1, спр.10. Запісаў Д.Бабак у 1954 годзе у вёсцы Селішчы* Карэліцкага раёна Гродзенскай вобласці ад старога рыбака.
Адна са шматлікіх народных легенд аб патануўшых гарадах, у даным выпадку дапасаваная да возера Свіцязь, на месцы якога некалі нібыта стаяў горад.
Свiцязь — адно з прыгажэйшых беларускіх азёр. Знаходзіцца на тэрыторыі Навагрудскага раёна Гродзенскай вобласці, у маляўнічай мясцовасці, сярод марэнных узгоркаў Навагрудскага ўзвышша. Гэта возера звязана з памяццю вялікага беларускага і польскага паэта Адама Міцкевіча. На яго берагах паэт напісаў многа цудоўных твораў i сярод ix такія, якія ўслаўляюць прыгажосць самога возера (балады «Свіцязянка» i «Свіцязь»).
Князь Мiрскi — буйны феадал, уладар Mipa, зараз гарадскі пасёлак Карэліцкага раёну Гродзенскай вобласці, у якім захаваўся Мірскі замак пачатку XVI стагодзя.
Міндоўг (каля 1200 — 1263 год) — вялікі князь літоўскі (сярэдзіна 30-х гадоў XIII стагодзя — 1263 год), які аб'яднаў літоўскія землі i падначаліў Літоўскаму княству так званую Чорную Русь з гарадамі Навагрудкам, Слонімам i Ваўкавыскам i часткова Полацкую i Віцебскую землі.
АИИЭФ (Архив Института искусствоведения, этнографии и фольклора НАН Беларуси), Ф.8, оп.1, д.10. Записал Д.Бабак в 1954 году в деревне Селище Кореличского района Гродненской области Беларуси от старого рыбака.
Одна из многочисленных народных легенд о затонувших городах, в данном случае связанная в озером Свитязь, на месте которого некогда якобы стоял город.
Свитязь — одно из красивейших белорусских озер. Находится на территории Новогрудского района Гродненской области, в живописной местности, среди моренных холмов Новогрудской возвышенности. Это озеро связано с памятью великого белорусского и польского поэта Адама Мицкевича. На его берегах поэт написал много прекрасных произведений и среди ниx такие, которые прославляют красоту самого озера (баллады «Свитезянка» и «Свитязь»).
Князь Мирский — крупный феодал, владелец Mиpa, ныне городского поселка Кореличского района Гродненской области, в котором сохранился Мирский замок начала XVI века.
Миндовг (около 1200 — 1263 год) — великий князь литовский (середина 30-х годов XIII века — 1263 год), объединивший литовские земли и подчинивший Литовскому княжеству так называемую Черную Русь с городами Новогрудком, Слонимом и Волковыском и частично Полоцкую и Витебскую земли.
Longitude:
25.9445
Zoom:
6
Latitude:
53.4966
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
Калі тое было? A хто ж яго згадае! Mo яшчэ ў тыя незапамятныя часы, калі рака Сакалда тут плыла тым пакручастым старым рэчышчам, што цяпер Зэглерыхай завуць?
Каля лясной рачулкі Ланкі, усё ў адным месцы, кожны год позняй восенню, што ні вечар, агонь нейкі людзям яўляўся. Выкаціцца недзе з гушчавіны на палянку пад старыя дубы i круціцца. То падбяжыць, то падскочыць i аж зіхаціць рознымі колерамі.
Старыя людзі, угледзеўшы гэтае дзіва, меркавалі:
— Няйнакш, у закапаным скарбе золата пераліваецца. Багата яго, пэўна, там, калі агонь такі вялікі ды іскрысты. — Падумаўшы, перасцерагалі маладых: — Няпраўдай гэты скарб заклад зены i таму смерці патрабуе.
Доўгі час яўляўся той агонь, але ніхто з тутэйшых не наважыўся шукаць ды адкопваць той скарб.
Примечание:
Запіс i апрацоўка М.Гайдук, Падляскае ваяводства.
Першая публікацыя: Зорка (газета беларускіх дзяцей у Польшчы), 1980, №20, с.4-5 (865: с.418-419, №746).
Прыведзены тэкст — апрацоўка Ўладзіміра Ягоўдзіка (689: с.36).
Сакалда (Sokołda) — веска на рэчцы той жа назвы ў Супрасльскай гміне, Падляскае ваяводства.
Жорала — акно, гіблае месца ў балоце.
Longitude:
23.4698
Zoom:
6
Latitude:
53.2477
Культурно-географическая классификация существ:Культурна-геаграфічная класіфікацыя істот:Kulturalno-geograficzna klasyfikacja istot:Культурно-географічна класифікація істот:Cultural and geographical classification of creatures:
Якое толькі ліха не даймае людзей! Бяда на бядзе едзе ды бядой паганяе. Пастаіш — бяда нагоніць. Пабяжыш — на бяду наскочыш. I жывеш, як той заяц: куды ні сунься — бядзе ў зубы. Шмат бяды ад Бога. То мароз памарозіць сады і гароды, збажыну ў полі, траву на сенажаці; то град паб’е ўсё, што ацалела ад марозу ці сіверу; то сонца смаліць, аж зямля гарачая, як прысак, хоць ты ў ёй пячы яйкі… А дасць Бог добрае лецейка — абавязкова ўсякія пошасці ці паморак нападуць на людзей і жывёлу. Тут ужо не абышлося без ліхіх чараўнікоў.
Зарегистрированные пользователи видят сайт без рекламы. А еще — добавляют комментарии без проверки, пишут в блог и на форуме, могут настраивать интерфейс сайта под себя.
Registered users see this site without ads, can add comments without pre-moderation, can write in the blog and on the forum, and can customize the site’s interface for themselves.
в фольклоре Полесья мифический железный великан, живущий в болоте или заболоченном лесу и охраняющий свою территорию от посягательств и незваных гостей
Сейчас с нами на сайте 0 users и 1132 гостя.
Приветствуем новых пользователей: Hirumo2004, YuliyaVal, udod.
Рекорд посещаемости был зафиксирован незримым летописцем бестиария в 23:04 11 сентября 2021 и составил 8942 человек (и представителей иных видов).
Все материалы, размещенные на сайте, являются интеллектуальной собственностью их авторов. Любая перепечатка допускается только со ссылкой на https://bestiary.us.
Коммерческое использование материалов с сайта без непосредственного разрешения правообладателей запрещено.
По вопросам сотрудничества и размещения рекламы обращайтесь по адресу kot@bestiary.us